Przejdź do treści

Osadnictwo karaimskie na Dolnym Śląsku i Śląsku Opolskim swój początek ma w 1945 roku, gdy dyrektorem cukrowni w Otmuchowie został pochodzący z Trok Józef Firkowicz, którego dom stał się ważnym punktem dla przybywających po wojnie członków rodzin Firkowiczów, Abkowiczów i Kobeckich. Karaimi przybywali do Wrocławia wraz z transportami repatriantów, po demobilizacji Wojska Polskiego, na studia oraz w ramach łączenia rodzin. Do Wrocławia trafiali Karaimi z Wilna, Trok i Halicza.

Cmentarz Karaimski w Warszawie powstał w roku 1890 na terenie nabytym przez Karaimów – kupców tytoniowych przybyłych z Krymu do Warszawy. Jest to jedyna karaimska nekropolia w Polsce nieprzerwanie czynna od początków jego lokacji do dnia dzisiejszego. Na skutek dużych zniszczeń wojennych na cmentarzu tym ocalały jedynie nieliczne nagrobki z przełomu XIX i XX w. Cmentarz jest jedynym architektonicznym zabytkiem karaimskim na terenach Polski, jest ważnym elementem religii, kultury i historii Karaimów.

W drugiej połowie XIX w. Karaimi zaczęli licznie osiedlać się w miastach imperium rosyjskiego, w tym także w Warszawie. Byli to przede wszystkim pochodzący zarówno z Krymu, jak i z Litwy kupcy, jak Borys i Irena Szyszmanowie czy Szymon Chorczenko, właściciel sklepu tytoniowego przy Wierzbowej 5, oraz urzędnicy, jak na przykład Mojsiej Pilecki, zajmujący wysokie stanowisko w kancelarii gubernatora. Na początku lat 90. XIX w. karaimska społeczność była już na tyle liczna, że zaistniała potrzeba utworzenia na miejscu cmentarza – powstał on w 1891 r.

Karaimi osiedlili się w połowie XVII wieku w Nowym Mieście zwanym Naujamiestis Karaimu, które leżało na prawym brzegu Nieważy koło Poniewieża. Od końca XVII wieku gmina karaimska w Nowym Mieście była jedną z najludniejszych i najsprawniejszych gmin karaimskich na Litwie. W 1756 roku W Nowym Mieście mieszkało 102 Karaimów (mężczyzn, kobiet i dzieci). Obecnie w Nowym Mieście znajduje się cmentarz karaimski, gdzie znajduje się grób Szełumiela Łopatto.

7 kwietnia 1909 roku gmina karaimska otrzymała działkę przy ulicy Grodzkiej na Zwierzyńcu pod budowę świątyni. Trzy lata później Karaimi otrzymali od miasta do bezpłatnego korzystania drugą działkę na której wzniesiono drewniany budynek domu gminy, gdzie zainicjowano prowizoryczny dom modlitwy oraz redakcję czasopisma "Караимское Слово”. Po licznych zbiórkach gminy karaimskiej udało się w 1913 roku zakończyć budowę kienesy. Ulica przy kienesie otrzymała nazwę Karamiskiej. Budynek w stylu mauretańskim projektu Michała M.

Wilno – lit. Vilnius, biał. Вільня, Вільнюс, ros. Вильнюс, Вильна, łot. Viļņa, niem. Wilna, jid. ווילנע = Wilne, hebr. וילנה = Wilna, łac. Vilna, stolica Litwy. Historycznie stolica Wielkiego Księstwa Litewskiego, miasto lokowane nad rzeką Wilią na Pojezierzu Wileńskim.

Birże lit. Biržai, łot. Birži, ros. Биржи, położone nad rzekami Oposzcza (lit. Apaščia) i Egłona (lit. Agluona) oraz jeziorem Szyrwena, miasto od końca XV do początku XIX wieku w rękach rodu Radziwiłłów, od 1860 siedziba Ordynacji Birżańskiej Tyszkiewiczów. Do początku XX wieku ośrodek kalwinizmu i siedziba parafii ewangelicko-reformowanej dystryktu żmudzkiego Jednoty Litewskiej. W 1650 roku w Birżach znajdowało się 15 domów karaimskich.

Poswol lit. Posvalys, rus. Посволь, miasto nad rzeką miasto nad Ławeną ( lit. Lėvuo) przy jej ujściu do Muszy (lit. Mūšos).

Poniewież (lit. Panevėžys) (rus. Поневѣжъ) miasto nad rzeką Niewiażą (lit. Nevėžis) historyczna stolica Ziemi Upickiej.

Według podania znajdującego się w zbiorach Szymona Firkowicza książę Witold sprowadził z pierwszej wyprawy na Krym do Poniewieża 153 rodziny karaimskie. W 1756 roku w Poniewieżu mieszkało w trzech domach własnych 25 Karaimów, a dwie osoby w obcych domach.

Najstarszy cmentarz położony jest we wschodniej części miasta na północno-wschodnim brzegu jeziora Tataryszki. Założony został w końcu XIV wieku, czynny był do połowy XX w. Na cmentarz prowadzą dwie bramy: północna z osiemnastego wieku i wschodnia z 1897. W części północnej cmentarza pochowano ofiary epidemii dżumy z 1710 roku. Leżą tam też Ezra ben Nissan (-1666) nadworny lekarz Radziwiłłów i króla Jana Kazimierza, teolog Salomon z Trok (1650-1715), hachani Bogusław Kapłonowski (1806-1898) i Romuald Kobecki (1823-1911).

Subskrybuj